Utrwalimy w pamięci
Projekt Edukacyjny
pt.„Utrwalimy w pamięci”
Szkoła Podstawowa nr 9 im. Tadeusza Kościuszki
Bielsko-Biała 43-300
ul. J.Piłsudskiego 47
pod kierunkiem:
Marta Dzika opiekun Koła Historycznego
Irena Hury opiekun Koła Plastycznego
Grażyna Puchała opiekun Koła Turystycznego
Opiekun projektu: Marta Dzika.
Autor projektu: Grażyna Puchała
Organizator:
III edycji Ogólnopolskiego Konkursu na projekt edukacyjny
"Póki nie jest za późno"
Centralne Muzeum Jeńców Wojennych
Łambinowice – Opole
ul. Muzealna 4.
Cele projektu:
- Rozbudzanie potrzeby poszukiwania, gromadzenia i dokumentowania historii.
- Przechowywanie wspomnień i relacji ustnych świadków historii.
- Wdrażanie szacunku dla walki obronnej i Ofiar II Wojny Światowej.
- Kształtowanie postaw patriotycznych wśród dzieci i młodzieży.
Temat projektu:
Bohaterska walka polskich żołnierzy w obronie Węgierskiej Górki.
Zamysłem autora projektu edukacyjnego Szkoły Podstawowej nr 9 z Bielska-Białej pt. „Utrwalimy w pamięci” było zakorzenienie jego treści w dwóch obszarach edukacyjnych : w wychowaniu patriotycznym i w edukacji regionalnej. Tak szerokie spektrum zagwarantowało projektowi interdyscyplinarny charakter, stworzyło szeroki wachlarz wyboru zagadnień, a uczniów skłoniło do poszukiwania zróżnicowanych form pracy. Realizacja zaś całości projektu wymogła odejście od systemu klasowo-lekcyjnego i rozszerzyła edukację ucznia w środowisku pozaszkolnym.
Opiekunowie naszego projektu - nauczyciele – przyjęli na siebie rolę animatora, dyskretnie wspierającego pracę poszczególnych grup. To pod ich kierunkiem uczniowie nabyli wiele umiejętności i czuli się odpowiedzialni za wypracowany efekt.
Wojny i konflikty zbrojne XX wieku to zagadnienia niełatwe dla uczniów na poziomie szkół podstawowych, ale powiązanie tych tematów z wybranymi treściami edukacji regionalnej umożliwiło włączenie się do tego projektu uczniów klas młodszych.
Tematem wiodącym naszego projektu jest bohaterska walka polskich żołnierzy w obronie Węgierskiej Górki, którą stoczono w pierwszych dniach II Wojny Światowej. Siedem prac pisemnych na ten temat wykonano w 4 grupach po trzy osoby. Szczegółowe zagadnienia dotyczyły:
- „Walki o południową granicę Polski”
- Grupy Operacyjnej „Bielsko”
- Grupy Operacyjnej „Śląsk”
- „Systemu fortyfikacji Węgierskiej Górki”
- „Pochodzenia nazwy miejscowości i legend związanych z Węgierską Górką”
- Życiorysu i fragmentu wspomnień porucznika Stanisława Suchanka.
- „Wybranych Miejsc Martyrologii w Bielsku-Białej”.
Węgierska Górka leży w województwie śląskim. Nazwa jednej z Grup Operacyjnych też nawiązuje do „Śląska”. Dlatego najmłodszym uczestnikom projektu zaproponowaliśmy Konkurs plastyczny pt. „Orzeł Śląski”. Plastyka jest formą bardzo bliską i chętnie podejmowaną przez uczniów w tym przedziale wiekowym. Dzięki tej formie uczniowie dotarli do informacji związanych z rodowodem ważnych symboli Śląska jako regionu historycznego. W ramach projektu dzieci wykonały plakaty:
- Herbu województwa śląskiego
- Herbu województwa dolnośląskiego
- Herbu książąt górnośląskich
- Herbu książąt dolnośląskich
Motyw „Orła” w herbie województwa dolnośląskiego pozwolił nam na przełamywanie stereotypów w odniesieniu do odczuć związanych z wizerunkiem orła w kolorze czarnym nie tylko wśród uczniów, ale także i w kręgu osób dorosłych.
W plan naszego projektu celowo wpisana została różnorodność działania. Wywiad i spotkanie z świadkiem historii to najważniejsze ogniowa tego projektu. Wszyscy bardzo sumiennie się przygotowaliśmy do przeprowadzenia rozmowy z panem porucznikiem Stanisławem Suchankiem w jego miejscu zamieszkania. Wystąpił tam nie tylko w roli świadka historii , ale także w roli autora publikacji o fortach Węgierskiej Górki.
Do tego wywiadu wspólnie opracowaliśmy wiele szczegółowych pytań, ale scenariusz tego spotkania napisało życie, nie to obecne, ale tamto sprzed lat. Snuła się wolno opowieść w rytmie tamtych dni i tamtych zdarzeń.
Wywiad nagraliśmy i zapisaliśmy- zapewne do tego tekstu jeszcze w przyszłości nie raz wrócimy. Wszyscy wzbogaciliśmy się w niezwykłe cenne doświadczenie przepełnione szacunkiem do wieku i podziwem dla bohaterstwa tamtego pokolenia, któremu przypadło żyć w czasie pożogi wojennej .
Oprawą spotkania z świadkiem historii była Szkolna Uroczystości Patriotyczna pt. „Jeśli nie pamięć to, co?” .W pierwszej części uczniowie zaprezentowali swoją zdobytą wiedzę o obronie Węgierskiej Górki i o śląskich herbach Mieli też okazję do zaprezentowania swoich prac plastycznych. .
W drugiej części uroczystości wystąpił z bardzo ciekawą prelekcją pan Stanisław Suchanek. Jego wiedza i ujmująca osobowość zapadła wszystkim głęboko w pamięci.
Klamrą spinającą całość przedsięwzięcia była przygotowana przez nas prezentacja multimedialna pt. „Węgierska Górka-Westerplatte Południa”, która towarzyszyła wystąpieniu prelegenta. To w czasie jej trwania na slajdach odczytana została lista Ofiar Obrońców Węgierskiej Górki i wszyscy uczciliśmy ten moment minutą ciszy powstając z miejsc. Uroczystość zaszczycili swoją obecnością uczniowie klas IV-VI oraz delegacja uczniów z zaprzyjaźnionej Szkoły Podstawowej nr 26 w Bielsku-Białej.
Całość projektu kończy cykl wycieczek edukacyjnych (3 wycieczki) do fortów Węgierskiej Górki. Jedna z zaplanowanych wycieczek już została zrealizowana. Uczniowie spotkali się z porucznikiem Stanisławem Suchankiem i zwiedzili forty „Waligóra” i „Wędrowiec” oraz schron w Żywcu.
Echa tego projektu odbiły się poza mury naszej szkoły .Wysoko został oceniony poziom wiedzy bielskich uczniów na temat obrony Węgierskiej Górki. Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej - Oddział Żywiec zwrócił się do nas z prośbą o krótką relację i zdjęcia z naszej Szkolnej Uroczystości Patriotycznej celem zamieszczenia ich na swojej stronie internetowej.
Po realizacji tego projektu wszyscy sobie uświadomiliśmy jak bardzo głębokie są przeżycia pokolenia, które przetrwało wojnę. I niezwykle istotne jest to, że oni chcą się z tymi wspomnieniami dzielić oraz chętnie opowiadają o tamtych latach. Jednak to my musimy podjąć inicjatywę, to my powinniśmy ich odszukać w potoku codzienności, zapukać do drzwi. Stworzyć im warunki, do spotkania, zapewnić dojazd, ustalić oczekiwania. I wtedy obie strony będą miały poczucie, że zdarzyło się coś niezwykle ważnego, że warto było, że jedni i drudzy są sobie nawzajem bardzo potrzebni.
Żyjemy w czasach, w których nikt nie stawia nas przed dramatycznymi wyborami. Ale tamto pokolenie do takich wyborów było przez wojnę zmuszane. Walczyli z przeważającą siłą wroga i z góry byli skazani na klęskę, nawet nie mieli szans na honorowe wycofanie się z walki, a jednak podjęli obronę i to do ostatniej sztuki amunicji. I ta beznadziejna jak by się wydawało walka jest tym bohaterstwem, które nas zadziwia .
Nieuchronnie nasuwa się pytanie: Co czuła załoga fortu, kiedy widziała, że żołnierze z innych oddziałów, odchodzą i wycofują się z pola walki? A oni mimo to pozostali na swoim stanowisku bojowym i walczyli dalej. To jest dla nas wzór niezłomnej woli, odwagi, hartu i honoru. Dlatego trzeba spotkania i rozmowy zamienić na Szkolne Uroczystości Patriotyczne , bo w nich jest czas i miejsce na wspomnienia o tych, którzy polegli, odnieśli rany lub przeżyli i pamiętają tamte dni. W kalendarzu szkolnym uroczyście obchodzone są wszystkie rocznice ważnych wydarzeń państwowych, ale za mało jest spotkań, które poruszają lokalne, regionalne nie mniej bohaterskie zdarzenia wojenne.
Dzisiaj wszyscy dysponują wspaniałym sprzętem medialnym, wystarczy nagrać rozmowę, przechować, a potem koniecznie to wszystko zapisać i utrwalić, bo pokolenie wojenne opowiada nie tylko o faktach, datach, przeżyciach, ale o zapachach, kolorach i cieniach. I wszystko to warto utrwalić w pamięci.
Autor projektu: Grażyna Puchała.
W imieniu wszystkich opiekunów naszego projektu serdecznie dziękuję Organizatorom Konkursu „Póki nie jest za późno” - Centralnemu Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach Opolu za inspirację, która wzbogaciła nasz dydaktyczny warsztat pracy i umocniła w przekonaniu, że rozbudzając wśród dzieci miłość do swojej małej ojczyzny i ucząc patriotyzmu nie jesteśmy z tym przesłaniem sami, bo wspiera nas przecież państwa naukowa placówka. Dziękujemy.
Wyniki Ogólnopolskiego konkursu na projekt edukacyjny pt".Póki nie jest za późno":
II nagroda- ufundowana przez Sejmik Województwa Opolskiego oraz Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
II.Warsztaty Edukacyjne.
Edukacja w Miejscach Pamięci Narodowej-Opole Łambinowice.
Data: 15-16.09.2011, warsztaty dwudniowe.
Miejsce: Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach - Opolu.
Udział: Koło Historyczne, Koło Turystyczne SKKT „Wrzos”.
Ilość: 14 uczestników.
Opiekunowie: Marta Dzika,Grażyna Puchała.
W programie m.in.:
Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Opolu.
- Udział w wernisażu wystawy pt. „Aleksander Kamiński-życie służbą- służba życiem” w siedzibie Muzeum w Opolu.
- Udział w warsztatach edukacyjnych pt „Miejsce Pamięci Narodowej w Łambinowicach-dziedzictwo regionalne, narodowe, europejskie”.
- Prelekcja, prezentacja multimedialna oraz film oświatowo-dokumentalny pt. Łambinowice ( Lamsdorf ). Dzieje Obozów Muzeum-Miejsce Pamięci Narodowej.
Przejazd rowerami ścieżką historyczno-przyrodniczą w Miejscu Pamięci Narodowej w Łambinowicach.
Zwiedzanie miasta Opola:
- Wieża Piastowska
- Amfiteatr Festiwalu Piosenki Polskiej
- Rynek, ratusz
- Katedra Podwyższenia Krzyża Świętego
- Kaplica Piastowska z nagrobkiem księcia opolskiego Jana Dobrego
- Spiżowe wrota Katedry
- Kościół Trójcy Świętej i klasztor Franciszkanów
- Kaplica Św.Anny zwana Piastowską
- Sarkofag księcia Bolka III i jego żony Anny
- Sarkofag księcia Bolesława I i Bolesława II
- Kościół Matki Boskiej Bolesnej i św.Wojciecha na Górce
- Most Groszowy
- Opolska Wenecja.
Członkowie i opiekunowie Koła Historycznego i Koła Turystycznego SKKT "Wrzos" składają serdeczne podziękowania Dyrekcji Szkoły Podstawowej nr 9 za sfinansowanie warsztatów szkolnych w Centralnym Muzeum Jeńców Wojennych w Opolu Łambinowicach.